سفارشى از امام رضا(علیه السلام)

     على بن شعیب، یکى از شاگردان با استعداد و لایق آن حضرت، می گوید: روزى به خدمت امام رضا(علیه السلام) رفتم، از من پرسید: یا على! چه کسى از نظر زندگى بهترین مردم است؟ عرض کردم: اى سرور و آقاى من! شما به این مطلب از من داناترید. بعد از آن فرمود: «یا على، مَنْ حَسَّنَ مَعاشَ غَیْرِهِ فى مَعاشِهِ.»; کسى که امور زندگى دیگران را از طریق امورِ زندگى خویش نیکو می گرداند. و سپس ادامه داد: می دانى چه کسى از نظر زندگى از همه مردم بدتر است؟ جواب دادم: شما داناترید. فرمود: کسى که دیگران از زندگى او بهره اى ندارند. از میان کلمات گهربار حضرت رضا(علیه السلام) چهل حدیث را برگزیدم، باشد که این سخنان سازنده براى حقیقت جویان، سرآغاز گرایشى عمیق به سوى تمام دستورها و رهنمودهاى آن حضرت باشد.

 

 . ولایت و اطاعت

. مباهات خدا و فرشتگان

. محرمات الهی

. حبل المتین

. قرآن

. صلوات کفاره ی گناه

. وصف امام

. استعانت از امام

. خورشید هدایت

. محاسبه ی نفس

.  ناپایداری دنیا

. گناهان کوچک و بزرگ

. آتش حسد

. حرص و حسد

. تندروی

. رنج ادب

. فرومایه کیست؟

. راه نگهداشتن نعمت ها

. کنترل چشم

. چهار اندرز اجتماعی

. قناعت

. مراقبت زبان

. خود رایی

. کلید فقر

. عیب پوشی

. روزی اندک

. طلب معاش

. رفتار مومن

. شناختن قدر خویشتن

. تدبیر در امور

. یاد مرگ

. اخلاق بد

. مشاجره

. رضایت از اعمال دیگران

. گنج دانش

. صله ی رحم

. علامت فهم

. بیم و امید

. ارزش اندیشه

. سکوت

--------------------------------------------------------------------------------

 

1ـ قال الرضا علیه السلام:

«مَنْ کَانَ مِنَّا وَ لَمْ یُطِعِ اللهَ فَلَیْسَ مِنَّا»

¯هر کس خودش را با ما بداند و خدا را اطاعت نکند از ما نیست¯

سفینة البحار 2/ ص 98

هر چند زبان الکنم گویا نیست	در طاقت این قطره ی دل دریا نیست
سلطان سریر ارتضا فرمودند :	هر کس که مطیع حق نشد از ما نیست

 

 

2ـ قال الرضا علیه السلام:

«مَنْ فَعَلَ مَا لَزِمَهُ مِنْ اَمْرِ الْمُؤْمِنِینَ بَاهَی اللهُ تَعَالَی بِهِ وَ مَلائِکَتُهُ »

¯هر کس وظایف خود را نسبت به مؤمنان انجام دهد خداوند و فرشتگان به او
مباهات می کنند¯

مستدرک الوسائل/ ج 2/ ص 413

در حق برادران مراعات خوش است	شب با غزل و اشک و مناجات خوش است
از سوی ملایک و خداوند کریم	بر بنده ی اینچنین، مباهات خوش است

 

 

 

 

 

3ـ قال الرضا علیه السلام:

«اِعْلَمْ اَنَّهُ لاوَرَعَ اَنْفَعُ مِنْ تَجَنُّبِ مَحَارِمِ اللهِ وَ الْکَفِّ عَنْ اَذَی الْمُؤْمِنِ»

¯هیچ خویشتنداریی سودمندتر از دوری  از حرام و پرهیز از آزار مؤمنان نیست¯

 

فقه الرضا علیه السلام / ص 356

از کار حرام نفس را باز بدار	بال و پر روح را به پرواز بدار
از ذهن بشوی مؤمن آزاری را	در جامعه خویش را سرافراز بدار

 

 

 

4ـ قال الرضا علیه السلام:

«فَقَالَ هُوَ(الْقُرْآنَ) حَبْلُ اللَّهِ الْمَتِینُ وَ عُرْوَتُهُ الْوُثْقَى»

¯قرآن ریسمان محکم الهی ورشته استوار و مطمئن او در میان بندگان است¯

 

بحارالأنوار/ج 17/ص210

برخیز و غرور نفس، بر سنگ بزن	بر آیینه ی دل، آب بی رنگ بزن
خواهی که زتیرگی به خورشید رسی	بر رشته ی محکم خدا، چنگ بزن

 

 

 

5ـ قال الرضا علیه السلام:

«اَلْقُرْآنُ کَلامُ اللهِ لاتَتَجَاوَزُوهُ وَ لاتَطْلُبُوا الْهُدَی فِی غَیْرِهِ فَتَضِلُّوا»

¯قرآن، سخن خدا است از مرز آن مگذرید و هدایت و سعادت را در غیر آن نجویید
که گمراه خواهید شد¯

 بحارالأنوار/ج2/ص30

هرگز زگناه خود سعادت مطلب	از ابر سترون، اشک رحمت مطلب
خواهی که به باغ رستگاری برسی	از غیر کتاب حق، هدایت مطلب

 

 

 

6-قال الرضا علیه السلام:

«مَنْ لَمْ یَقْدِرْ عَلَی مَا یُکَفِّرُ بِهِ ذُنُوبَهُ فَلْیُکْثِرْ مِنَ الصَّلاةِ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فَاِنَّهَا تَهْدِمُ الذُّنُوبَ هَدْماً»

¯هر کس نمی تواند کفاره ی گناهانش را بپردازد، بر محمد و آل محمد بسیار
صلوات فرستد زیرا صلوات گناهانش را کاملا از بین می برد¯

عیون اخبارالرضا علیه السلام / ج1/ص294   

گر معصیتی نموده، کردی گنهی	گر نیست تو را مال که کفاره دهی
بسیار درود بر محمد بفرست	تا عاقبت از عقوبت بد برهی

 

7-قال الرضا علیه السلام:

 

«اَلْاِمَامُ اَلْاَنِیسُ الرَّفِیقُ وَ الْوَالِدُ الشَّفِیقُ وَ الْاَخُ الشَّقِیقُ»

¯امام مونسی دلسوز، پدری مهربان و برادری همدل است¯ 

مسند الامام الرضا علیه السلام / ج 1/ ص 69

آقا ! پدرم ! برادرم ! مولایم !	هر روز به شوق دیدنت می آییم
امروز تو را حلقه به گوشم که شود	لبریز صدای روشنت فردایم

 

 

 

 

8-قال الرضا علیه السلام:

«اِذَا نَزَلَتْ بِکُمْ شَدِیدَةٌ فَاسْتَعِینُوا بِنَا»

¯هر گاه برای شما پیش آمد سختی روی داد از ما کمک و یاری بجوئید¯

مستدرک‏الوسائل/ج5/ص229  

آنگه که زمانه ناموافق گردد	سیمای فلک، آینه ی دق گردد
یاری ز امام مهربان می طلبد	آن کس که در این مقام لایق گردد

 

 

 

9ـ قال الرضا علیه السلام:

«اَلْإِمَامُ اَلدَّلِیلُ فِی الْمَهَالِکِ، مَنْ فَارَقَهُ فَهَالِکٌ.»

¯امام راهنمای در مهلکه هاست و هر آنکه از او جدا شود هلاک گردد¯

الکافی/ج1/ص198

خورشید هدایت و حیات است امام	سرچشمه ی فیض و برکات است امام
نابود شود هر که از او دور افتد	در مهلکه ها دست نجات است امام

 

 

 

10ـ قال الرضا  علیه السلام:

«مَنْ حَاسَبَ نَفْسَهُ رَبِحَ وَ مَنْ غَفَلَ عَنْهَا خَسِرَ»

¯هر که از نفس خویش حساب کشد سود می برد و هر که غفلت ورزد زیان می بیند¯

بحار الانوار/  ج 75، ص 352

دل بسته به سود این مشاغل نشوید	پابند به این خرده مسایل نشوید
از حاصل نفس خود حسابی بکشید	از سود و زیان خویش غافل نشوید

 

 

11ـ قال الرضا علیه السلام:

«عَجِبْتُ لِمَنِ اخْتَبَرَ الدُّنْیَا وَ تَقَلُّبَهَا کَیْفَ یَطْمَئِنُّ اِلَیْهَا»

¯در شگفتم که چگونه کسی که دنیا را آزموده و تغییرات آن را به چشم خود دیده
باز دل به دنیا  می بندد¯

بحار الانوار/ج 75/ص450

وه! دیده چقدر مرگ ماهی ها را	این جزر و مد و تلاطم دریا را
دل بسته دوباره هم بر این موجاموج	انگار که بسته دیده ی بینا را

 

 

12ـ قال الرضا علیه السلام:

«اَلصَّغَائِرُ مَنَ الذُّنُوبِ طُرُقٌ اِلَی الْکَبَائِرِ مَنْ لَمْ یَخَفِ اللهَ فی الْقَلِیلِ لَمْ یَخَفْهُ فِی الْکَثِیرِ»

¯گناهان کوچک،زمینه ی گناهان بزرگ است. هر که در گناه کوچک از خدا نترسد
در گناه بزرگ هم از خدا نخواهد ترسید¯

عیون اخبار الرضا علیه السلام /ج 2/ ص 180

هرگز عمل شوم، مبارک مشمار	یک جو گنه خویشتن اندک مشمار
سوی گنه کبیره ات تا نکشد	این معصیت صغیره، کوچک مشمار

 

 

 

13ـ قال الرضا علیه السلام:

«لَیْسَ لِبَخِیلٍ رَاحَةٌ وَ لا لِحَسُودٍ لَذَّةٌ»

¯خسیس را آسایشی و حسود را لذتی نیست¯

تحف العقول/ ص450

بر مال کسان دوختن چشم بد است	رزق من و تو دست خدای احد است
از زندگی آسایش و لذت نبرد	هر کس به دلش شعله ی بخل و حسد است

 

 

 

14ـ قال الرضا علیه السلام:

«اِیَّاکُمْ وَ الْحِرْصَ وَ الْحَسَدَ فَاِنَّهُما اَهْلَکَا الْاُمَمَ السَّالِفَةَ»

¯از حرص و حسد بپرهیزید زیرا این دو  امتهای گذشته را نابود کرده است¯

بحار الانوار/ 75/ 346

از یاد مبر زمزمه های دین را	مفهوم بلند قصه ای دیرین را
حرص و حسد، این دو اژدها سوزانده	امت های گذشته و پیشین را

 

 

 

15ـ قال الرضا علیه السلام:

«سُرْعَةُ الْمَشْیِ تَذْهَبُ بِبَهَاءِ الْمُؤْمِنِ»

¯ تند روی شکوه مؤمن را از بین می برد¯

خصال صدوق/ ص 9

از سیلی باد نقش شن می شکند	هر جا که گلی ست مطمئن می شکند
ای دوست شکوه و هیبتت بی تردید	از شیوه ی رفتنی خشن می شکند

 

 

 

 

 

16ـ قال الرضا علیه السلام:

«اَلْاَدَبُ کُلْفَةٌ فَمَنْ تَکَلَّفَ الْاَدَبَ قَدَرَ عَلَیْهِ»

¯ادب نتیجه تحمل سختی است، هر که سختی  را تحمل کند به ادب دست یابد¯

اصول کافی 1/ ص 24

 

راهیست که سنگلاخ و رهزن دارد	افتادن و ماندن و شکستن دارد
سرمنزل این راه مقام ادب است	زین روست که ارزش رسیدن دارد

 

  

 

17ـ قال الرضا علیه السلام:

«السَّفِلَةُ مَنْ کَانَ لَهُ شَیْ‏ءٌ یُلْهِیهِ عَنِ اللَّهِ تَعَالَى»

¯فرومایه کسی است که  چیزهایی دارد که باعث غفلت او از یاد خدا می شود¯

 مستدرک‏الوسائل/ج 13/ص 269 

در جامعه پست و خوار و منفور افتد	هر کس به تعلقات منفور افتد
سرگرم شود به آنچه دارد شب و روز	از یاد خدای مهربان دور افتد

 

 

 

18ـ قال الرضا علیه السلام:

«یَا اَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا اللهَ فِی نِعَمِ اللهِ عَلَیْکُمْ فَلاتُنْفِرُوهَا عَنْکُمْ بِمَعَاصِیهِ»

¯ای مردم تقوا را درباره ی نعمت های الهی را رعایت کنید و نعمت ها را
به گناه و معصیت از خود مرانید¯ 

عیون اخبار الرضا علیه السلام / ج2/ ص 169

ای آنکه به لب نشانده لبخندی را	بشنو ز امام مهربان پندی را
با معصیت و جرم و نمک نشناسی	از خویش مران لطف خداوندی را

 

 

 

19ـ قال الرضا علیه السلام:

«اَلْمُؤْمِنُ اِذَا غَضِبَ لَمْ یُخْرِجْهُ غَضَبُهُ مِنْ حَقٍّ»

¯مؤمن هر گاه خشمگین شود، خشمش او را از مسیر حق منحرف نمی سازد¯ 

بحار الانوار/ج75/ص352

سنگینی رنج، ناصبورش نکند	خاموش، غم زمانه نورش نکند
خشم و غضب و خروش هم ، مومن را	هرگز زمسیر راست، دورش نکند

 

 

 

20ـ قال الرضا علیه السلام:

« اصْحَبِ السُّلْطَانَ بِالْحَذَرِ وَ الصَّدِیقَ بِالتَّوَاضُعِ وَ الْعَدُوَّ بِالتَّحَرُّزِ وَ الْعَامَّةَ بِالْبِشْرِ »

¯در برابر قدرتمندان محتاط، در برابر دوستان فروتن، در برابر دشمنان مراقب
و در برابر مردمان گشاده رو باش¯

بحارالأنوار/ج71/ ص167

 

در صحبت سلطان قدر، اهل حذر باش	با دوست صمیمانه تر از دیده ی تر باش
با دشمن خود ، تیز نشین ، فکر ضرر باش	با عامه بشکفته چو گل های سحر باش

 

 

 

 

21ـ قال الرضا علیه السلام:

«الْقَنَاعَةُ تَجْتَمِعُ إِلَى صِیَانَةِ النَّفْسِ وَ عِزِّ الْقَدْرِ »

¯ قناعت همنشین کرامت و سربلندی است ¯

بحارالأنوار/ج 75 /ص 349

از سایه ی هر کفر و گناهی بگریز	از معرض آتش تباهی بگریز
می خواهی اگر عزیز و ایمن باشی	از وسوسه ی زیاده خواهی بگریز

 

 

 

22ـ قال الرضا علیه السلام:

«اِحْفَظْ لِسَانَکَ تَعِزُّ»

 ¯زبان خود را نگهدار عزیز می شوی¯                                         

اصول کافی/ ج 2/ ص 113

می خواهی اگر بلند گردد نامت	آیینه ی عزت بشود فرجامت
جز صحبت حق که روز و شب باید گقت	ای دوست نگهدار زبان در کامت

 

 

 

 

23ـ ق

نظرات شما عزیزان: